Strach jest zaliczany do podstawowych emocji człowieka. Tak jak radość, smutek czy złość odczuwają go wszyscy ludzie niezależnie od miejsca i czasu, w którym żyją, czy też żyli. Robert Peckham w książce Strach. Inna historia świata zajął się dokładnie tą właśnie emocją. Analizując dzieła wielu filozofów, artystów i literatów oraz wydarzenia historyczne, dowiódł, że współczesny świat jest zbudowany na strachu. Nasza zachodnia cywilizacja to historia strachu.

Inna historia świata

Ludzie zawsze się czegoś bali i boją. Dzikich zwierząt, ciemności, śmierci, bólu. Boimy się też pająków, burzy, samotności, widoku krwi. Niektórzy boją się psów lub publicznych występów. Ale boimy się też przecież rzeczy o wiele poważniejszych i trudniejszych. W ostatnich latach świat został dotknięty przez pandemię koronawirusa, w Europie rozpoczęła się wojna. Lękamy się też terrorystów, cyberataków i globalnego ocieplenia. Strach zawsze towarzyszył ludziom i zawsze znaleźli się ludzie, którzy umieli to wykorzystać. Autor książki, Robert Peckham dowodzi, że strach ciągle wykorzystywany był przez rządzących i religie. „Właściwe manipulowanie strachem” przynosiło władcom i kapłanom wiele wymiernych korzyści. Najjaskrawiej widać to na przykładzie państw totalitarnych lub monarchii absolutnych, ale i w demokracji podstawą sprawowania władzy jest czasami umiejętne zarzadzanie lękiem i nadzieją. Tak głośni ostatnio populiści również wykorzystują strach do osiągania swoich celów.

Wydarzenia historyczne

Publikacja Strach. Inna historia świata rzeczywiście jest utworem odwołującym się do historii. Swoją podróż przez „dzieje strachu” autor zaczął w XIV wieku od epidemii dżumy. Czarna śmierć zabiła wtedy połowę populacji ówczesnej Europy. Do tej pory to kościół miał monopol na strach. Zmuszał ludzi do posłuszeństwa, strasząc nie tylko piekłem i szatanem, ale także klątwą i ekskomuniką. Zaraza zmieniła Europę i jej mieszkańców. Każde kolejne wydarzenia historyczne mocno wpływały na ludzi i pokazywały, że strach miał wielkie znaczenie dla rozwoju nowoczesnej cywilizacji. Może po trosze to jemu zawdzięczamy wolność osobistą i sprawiedliwość społeczną, bowiem to właśnie strach zmuszał ludzi do działania.

Książka, która dostarcza wiedzy

Książka Strach. Inna historia świata spodobać powinna się historykom. Autor wykazuje się tutaj ogromną wiedzą o dziejach świata. Porusza takie tematy jak: reformacja i wojny religijne w Europie, kolonializm i niewolnictwo, rewolucja francuska i wojny napoleońskie, rewolucja przemysłowa, zagrożenia komunizmu i nazizmu, wojny światowe oraz zimna wojna, a wraz z nią zagrożenie wojną atomową. Pojawiają się też tematy z naszej codzienności: pandemia, terroryzm, „ekopanika”. Autor oprócz ogromnej wiedzy historycznej wykazuje się również erudycją. Przytacza opisy wielu dzieł plastycznych i literackich, cytuje filozofów, myślicieli, naukowców i polityków. Czytanie książki wymaga skupienia, bowiem dużo tu faktów, a mało płynności i emocji. Suche fakty podane naukowym stylem nie wzruszają czytelnika. Narracja nie porywa. Owszem dostarcza wiedzy, skłania do myślenia, ale nie intryguje, nie wciąga.

Podsumowanie recenzji

Strach. Inna historia świata to książka, która porusza niesamowicie ciekawy temat. Warto po nią sięgnąć, choć nie jest łatwa i przyjemna w czytaniu. Sam strach też nie jest miłą emocją. Może mieć różne natężenie, być tylko niepokojem albo też grozą, czy histerią. Strach łatwo wywołać, trudno zatrzymać, szczególnie, gdy stanie się zbiorową paniką. Może być bardzo osobisty, indywidualny lub dotyczyć całych pokoleń bądź społeczeństw. Autor w swojej książce pokazuje tę emocję z wielu bardzo różnych stron. Tłumaczy również na czym polega zarzadzanie strachem i wyjaśnia dlaczego współczesny świat jest zbudowany na strachu.

Anna Sołtys