Pewnie wielu kojarzy Stanisława Ignacego Witkiewicza „Witkacego”, znanego z nieszablonowych rysunków, obrazów, dramatów… Ale czy równie znany jest jego ojciec – Stanisław Witkiewicz? Być może dotychczas był on nieco pomijany, jednak biografia pt. Witkiewicz. Ojciec Witkacego, napisana przez Natalię Budzyńską, jest doskonałą okazją do tego, aby poznać go bliżej.

Witkiewicz. Ojciec Witkacego – recenzja książki Budzyńskiej

Biografia Witkiewicz. Ojciec Witkacego ukazuje nam twórcę, który także za swojego życia nie zawsze był doceniany. Miał on jednak jasno sprecyzowane poglądy. Nie uznawał szablonowości, lecz uważał, że każdy artysta powinien mieć swój indywidualny styl; a ten styl rodzi się w jego duszy. Jak sam pisał: „To, co ma być w sztuce żywym, wszystko to musi przejść przez duszę twórcy” (s. 100). I to właśnie jego twórczej duszy Zakopane dzisiaj zawdzięcza wyjątkowy styl, nazywany zakopiańskim, a czasami też – od jego nazwiska – witkiewiczowskim.

Z publikacji, oprócz najważniejszych faktów o dzieciństwie Witkiewicza, okresie jego dorastania czy rozwoju twórczego, dowiadujemy się również o tym, co łączyło go m.in. z Sienkiewiczem, Modrzejewską, Chmielewskim, Chełmońskim czy Piłsudskim. Dzięki biografii Witkiewicz. Ojciec Witkacego poznajemy także Witkacego, syna Stanisława Witkiewicza. Nie ma w niej jednak wielu szczegółów na jego temat, chociaż mamy okazję poznać wiążącą ich relację.

Witkiewicz swojego syna darzył ojcowską miłością, choć był on dla niego także przyjacielem, czy może raczej kumplem; Witkacy jako jedynak był jego oczkiem w głowie, ale także niekiedy go zawodził i był dla niego powodem rozczarowania.

„Odradzaj się, bądź niezależny, bądź sobą, stać cię na to – ale rób tak, żebym był z ciebie zadowolony. Taka to była pedagogika [Witkiewicza]” (s. 378).

Biografia ojca Witkacego

Witkiewicza poznajemy jako kogoś, kto dzieli się z synem swoimi życiowymi mądrościami. Warto zwrócić także uwagę na fakt, że obaj przez jakiś okres w swoim życiu zajmowali się malarstwem. W biografii Witkiewicz. Ojciec Witkacego zostały bardzo ciekawie przedstawione początki zainteresowania Witkiewicza malarstwem (nauka, rozwój, a następnie pierwsze prezentowanie swoich prac). Witkiewicz miał później szansę dzielić się swoim doświadczeniem i przekazywać cenne wskazówki synowi. To doświadczenie i wskazówki dotyczyły jednak nie tylko samej sztuki. Witkacy dostawał także rady dotyczące wyboru przyszłej żony – choć biorąc pod uwagę życie Witkacego, te rady chyba nie miały dla niego większego znaczenia. (Więcej o tym z kolei możemy przeczytać w książce Małgorzaty Czyńskiej Witkacy i kobiety. Harem metafizyczny).

A jeśli mówimy już o kobietach Witkacego, to nie sposób nie wspomnieć o kobietach jego ojca. Oprócz wybranki serca – z którą można powiedzieć, że ożenił się niejako „z rozsądku” – Witkiewicz otaczał się także innymi kobietami. W jednej z nich był szczególnie zakochany – o czym więcej możemy przeczytać w tej publikacji.

Podsumowanie

Ogólnie, odnosząc się do całej biografii, nie sposób w tej recenzji zawrzeć wszystkich fragmentów, które mogą zaciekawić czytelnika. Powiedziałabym, że biografia Witkiewicz. Ojciec Witkacego jest po prostu ciekawa i inspirująca. Jeśli ktoś chciałby lepiej poznać historię życia i twórczości Stanisława Witkiewicza, a także dowiedzieć się więcej m.in. o stylu zakopiańskim czy o znajomości Witkiewicza z Sienkiewiczem – to ta biografia stwarza do tego doskonałą okazję.

Maria Żółty,

Między Brzegami

*Cytaty pochodzą z książki: Natalia Budzyńska, Witkiewicz. Ojciec Witkacego, Wydawnictwo Znak: Kraków 2022, s. 100 i s. 378.