Wydana w styczniu 2025 roku przez wydawnictwo Marginesy książka Naomi Alderman Przyszłość w tłumaczeniu Małgorzaty Glasenapp swoją premierę miała w listopadzie 2023 roku. Ten thriller futurystyczny z dystopijną wizją przyszłości naszej planety jest trzecią przetłumaczoną na język polski książką tej autorki.

Co nieco o autorce

Naomi Alderman jest bardzo ciekawą postacią. Urodziła się w 1974 roku w Londynie. Dorastała w społeczności ortodoksyjnych Żydów. Deklaruje się jako osoba niewierząca. Jednak kwestie związane z religią judaistyczną i odwołania do Biblii często goszczą na kartach jej powieści. Pisarskim debiutem Naomi Alderman jest powieść Nieposłuszeństwo wydana 2006 roku. Przetłumaczono ją na 10 języków, w tym także język polski, zekranizowano w 2017 roku (Nieposłuszne). Dwóch kolejnych powieści The Lessons z 2010 roku i The Liars’ Gospel z 2012 roku nie przetłumaczono na język polski. Wydana w 2016 roku powieść science-fiction pod tytułem Siła, dwa lata później ukazała się po polsku. Obok pisania książek Alderman tworzy scenariusze do gier komputerowych, a na jej koncie znajdują się takie produkty jak Perplex City i Zombies, Run!. Na uniwersytecie w Bath jest wykładowczynią kreatywnego pisania.

Zarys fabuły

Powieść Przyszłość rozpoczyna przedstawienie czytelnikom trójki bogatych i wpływowych ludzi. Lenka Sketlisha – właściciela serwisu społecznościowego Fantail. Ellen Bywater – właścicielki firmy produkującej sprzęt komputerowy i właściciela platformy zakupowej Anvil Zimri Nommika. Od dawna przygotowują się oni na apokalipsę, mają gotowe schrony i plan ewaluacji. Dużo zapłacili, by byli ostrzeżonymi najwcześniej. Teraz wyruszają w bezpieczne miejsca. Na kolejnych stronach Naomi Alderman opisuje wydarzenia, które doprowadziły do tej „ucieczki”. Jednocześnie poznajemy drugą grupę bohaterów powieści. Są członkami portalu Sądny Dzień. W jakiś sposób związani są także z Fantaiem, Medlarem lub Anvilem. Są to Kiwi Bywater – dziecko Ellen, Martha Einkorn – asystentka Lenka, Selah Nommik – żona Zimriego, Albert Dąbrowski – poprzedni szef Medlaru, a także Lai Zhen – ekspertka w kwestiach przetrwania dzięki technologii. Nie określono dokładnie czasu akcji, mimo to można domniemywać, że nie jest to zbyt odległa przyszłość. Uważni obserwatorzy współczesnego świata dostrzegą, że inspiracją postaci miliarderów są realne postacie świata współczesnej technologii.

Książka, która wciąga

Książka Przyszłość zasługuje na uwagę z kilku powodów. Pierwszym jest ciekawa fabuła. Główny wątek historii stanowi opowieść o ratowaniu świata poprzez eliminację przedstawicieli trzech globalnych firm przyczyniających się do degradacji środowiska, zmian klimatycznych, produkcji broni… Jest tu również subtelny wątek romansowy między dwiema kobietami, które łączy podobna przeszłość i poglądy na życie. Akcja jest zawiła, narracja prowadzona z perspektywy różnych postaci. Wydarzenia bieżące przeplatane są wspomnieniami z lat wcześniejszych bohaterów, ale czasami zdarzenia dzieją się w tym samym czasie, ale dotyczą innej postaci. Wymaga to skupienia i uważności ze strony czytelnika. Postacie są znakomicie wykreowane. Świetnie pokazane zostało, że bogactwo i władza często współwystępują z brakiem zaufania i samotnością. A także jak przekonanie o swojej wyższości oraz sile pieniądza zniekształca obraz rzeczywistości. Pisarka opisuje silne kobiety, świadome swoich możliwości, umiejętności, zdecydowane, nie wahające się podejmowania kontrowersyjnych działań, którym na sercu leży dobro ludzkości i ochrona naszej planety.

Świetny sposób prowadzenia fabuły

Powieść Przyszłość wyróżnia oryginalny sposób pisania. Całą treść podzielono na sześć części, które mają różną długość. Pierwsza część ma charakter swego rodzaju prologu wprowadzającego nas w opowiadaną historię. Kolejne rozpoczynają się od zapisu dialogu prowadzonego na portalu Sądny Dzień. Wpisy te dotyczą biblijnego tekstu o Locie. W dalszej części książki przypowieści o Lisie i Króliku będącej metaforą historii ludzkości. Po wpisie z portalu przechodzimy do lektury wydarzeń z życia bohaterów podzielonych na rozdziały o zróżnicowanej długości. Pisarka urozmaica tekst wprowadzając cytaty z portalu internetowego, inne tło zapisu tekstu, różnicując czcionkę, zmieniając długość rozdziałów i perspektywę z jakiej zapoznajemy się z fabułą. Naomi Alderman pisze w sposób przystępny, mimo opisywanej tematyki nie stosuje niezrozumiałych pojęć. Dynamizm zapewniają przeskoki w czasie i pomiędzy postaciami. Znakomicie tworzy klimat napięcia i strachu, kiedy wymaga tego sytuacja.

Problemy współczesnego świata

Pisarka na tle zajmującej fabuły porusza szereg bardzo istotnych dla współczesnego człowieka problemów. Jednym z nich jest nieetyczne wykorzystywanie Internetu i mediów społecznościowych do profilowania jego odbiorców i manipulowania całymi grupami ludzi. Kolejna kwestia dotyczy sprzętu działającego w oparciu o najnowsze technologie. To może być wykorzystywane na szkodę ich użytkowników, na przykład poprzez montowanie w nim ukrytych funkcji. Poprzez ciągłe ulepszanie i doskonalenie urządzeń ich producenci zmuszają konsumentów do ciągłej ich wymiany. Następny problem współczesnego świata to wszechobecny konsumpcjonizm. Rośnie ilość wyrzucanych niepotrzebnych produktów. Niewłaściwie przechowywanie śmieci, brak lub ich zbyt wolny recykling prowadzi do degradacji środowiska. Rozważania prowadzą do stwierdzenia, że z jednej strony tylko wspólne działania mogą realnie coś zmienić, ale też każdy musi zacząć od siebie. Działania poszczególnych jednostek inspirują kolejne osoby, mają szansę dać efekt „śnieżnej kuli” zmieniając postępowanie coraz większej liczby jednostek.

Podsumowanie recenzji

Naomi Alderman w Przyszłości pokazuje do czego doprowadzą działania jakie obserwujemy tu i teraz, jak może wyglądać Ziemia już niedługo, odkrywa tkwiące w ewolucji ludzkości mechanizmy kierujące jej rozwojem, ale także wskazuje co można zrobić, aby uniknąć tej dystopijnej wizji Lektura książki pozostawia nas z wieloma pytaniami. Czy można uniknąć apokalipsy? Co każdy z nas może zrobić, żeby wizja zniszczenia świata oddaliła się? Jak zmienić swoje zachowania konsumenckie i przyzwyczajenia? Jak nie ulegać manipulacji i zmienić swoje myślenie o sobie i przyszłości świata wyzbywając się egoizmu?

Zachęcam do lektury.

Elżbieta Molęda