Książka Rzeczpospolita kryzysowa. Dwadzieścia lat spaceru po linie, której autorem jest Andrzej Krajewski, została wydana w marcu 2025 roku przez Wydawnictwo Agora. Jest to ponad 400 stron znakomitego eseju historycznego o czasach, które wielu z nas zna z lekcji historii. Ale nierzadko ta wiedza jest ograniczona do znajomości kilku nazwisk, paru wydarzeń i faktów. Andrzej Krajewski przedstawia w swojej publikacji wiele takich informacji, które w podręcznikach trudno znaleźć.

Co nieco o autorze

Autor jest historykiem i dziennikarzem, który od lat publikował lub nadal publikuje na łamach znanych dzienników, tygodników i miesięczników takich jak między innymi „Rzeczpospolita”, „Polityka”. „Newsweek” czy „Forbes”. Jest także autorem kilkunastu książek głównie z zakresu historii czy reportażu. Swoją ostatnią książkę poświecił bardzo ciekawemu okresowi historii Polski, kiedy to po 123 latach w 1918 roku odzyskała ona niepodległość. Andrzej Krajewski szczegółowo opisał ten 20-letni czas przez pryzmat najważniejszych kryzysów przez jakie przechodził ten nowo odrodzony kraj. Autor uwzględnił trzy główne obszary funkcjonowania II Rzeczpospolitej, czyli politykę wewnętrzną, gospodarkę i politykę zagraniczną.

Zarys publikacji

Książka Rzeczpospolita kryzysowa. Dwadzieścia lat spaceru po linie składa się z dziesięciu rozdziałów, które zostały ułożone tematycznie i częściowo chronologicznie. Częściowo, bowiem opisywane wydarzenia dotyczą różnych zagadnień i nierzadko nakładają się w czasie. Każdy rozdział poprzedzony jest zdjęciem i rozpoczyna się pewnego rodzaju opisem najważniejszego zdarzenia dotyczącego danego tematu. Potem następuje opis wydarzeń, które do niego doprowadziły i jego dalsze konsekwencje. Obok wydarzeń powszechnie znanych takich jak zabójstwo Gabriela Narutowicza czy zamach majowy mamy także takie mniej znane jak pucz Januszajtisa. Sporo miejsca w publikacji autor poświęcił kryzysowi gospodarczemu w II Rzeczpospolitej i działaniom podejmowanym przez polityków w celu jego przezwyciężenia zarówno na arenie międzynarodowej jak w kraju.

Rozgrywki polityczne

Poznajemy szczegóły związane z ustaleniem granicy wschodniej i rolę państw zachodnich w tych rozmowach. Z zażenowaniem i smutkiem czytamy o skali wewnętrznych rozgrywek politycznych. Chwilami nie cofano się przed nieetycznym postępowaniem, aby zdyskredytować czy pognębić przeciwnika politycznego. Eksperymentowano wówczas z różnymi typami sprawowania władzy. Niedowierzanie budzi obsadzanie niektórych stanowisk rządowych osobami zupełnie niekompetentnymi w danym obszarze. Zgłębiamy kulisy działań polityków, motywy jakimi się kierowali, zasady tworzenia partii politycznych i zawieranych sojuszy. Bardzo interesujące są rozdziały o przebiegu kryzysów ekonomicznych pokazujące zależności między gospodarką a polityką wewnętrzną i zagraniczną. Także rozdziały o problemach pogranicza wschodniego II Rzeczpospolitej wnoszą mnóstwo wiedzy na temat napięć na tle narodowościowym tego okresu.

Źródła historyczne

Cały tekst Rzeczpospolita kryzysowa. Dwadzieścia lat spaceru po linie rzetelnie umocowano w źródłach historycznych, które podano na końcu książki. Wzbogacają go czarno-białe zdjęcia dotyczące opisywanych w książce postaci lub wydarzeń. Niektóre rozdziały poświęcone polityce z licznymi nazwiskami i skomplikowaną siecią powiązań, sympatii i antypatii wymagają większej koncentracji i uważności. W większości publikację napisano językiem prostym, w stylu publicystycznym, co sprawia, że z przyjemnością oddajemy się lekturze. Duże zainteresowanie wywołują ujawniane przez autora mało znane fakty, wydarzenia, postacie i ciekawostki.

Dwadzieścia lat spaceru po linie

Lektura Rzeczpospolitej kryzysowej. Dwadzieścia lat spaceru po linie ma na celu popularyzację wiedzy historycznej. Skierowana jest do szerokiego grona czytelników. Będzie ciekawa zarówno dla osób, których wiedza historyczna ogranicza się do tej wyniesionej ze szkoły jak i dla osób u których wykracza ona poza te ramy. Ta publikacja nie tylko poszerza posiadane wiadomości, ale także odkłamuje pewne mity. Często na ten okres historii Polski patrzmy poprzez sukcesy odrodzonego państwa. Perspektywa autora skupiającego się na wstydliwych stronach tych 20 lat pokazuje czytelnikom trudności z jakimi mierzyło się młode państwo: skłóconych polityków, osamotnienie na arenie międzynarodowej, wewnętrzne walki narodowościowe i ubóstwo wielu obywateli. Warto zobaczyć też i taki obraz naszego kraju, zwłaszcza, że jest on poparty licznymi dowodami. Ale mimo, że jak pisze autor był to „spacer po linie” to budujące jest to, że udało nam się długo z tej liny nie spaść i wiele kryzysów przezwyciężyć.

Historia lubi się powtarzać

Z lektury książki wiele mogą wynieść także osoby, które interesują się polityką. Patrząc na aktualną scenę polityczną trudno oprzeć wrażeniu, że „historia lubi się powtarzać”. Dlatego warto sięgać po tego typu analizy, opracowania by dostrzec pewne prawidłowości, zależności, schematy, ale także zobaczyć ich źródła. Również ci, których interesują kwestie narodowościowe, struktura ludności zamieszkującej Polskę w różnych okresach, zmiany jakie się w niej dokonywały oraz relacje między nacjami znajdą w tych materiałach wiele cennych wiadomości dla siebie.

Podsumowanie recenzji

Podsumowując książka Andrzeja Krajewskiego Rzeczpospolita kryzysowa. Dwadzieścia lat spaceru po linie jest pozycją wartą zainteresowania dla każdego czytelnika, który lubi publikacje dotyczące historii, polityki czy kwestii społecznych.

Elżbieta Molęda